از تکثیر بُز با فناوری ایرانی تا صادرات دستگاه الیاف به اوگاندا، احداث بزرگترین توتستان دنیا - وبلاگ ستاره

به گزارش وبلاگ ستاره، بخش خصوصی با همکاری شرکت های دانش بنیان با رویکرد کشت فراسرزمینی در کشور اوگاندا، علاوه بر به نژادی نوعی بز و مرغ با عملکرد بالا نسبت به فراوری ذرت ویژه منطقه ها دیم، احداث بزرگترین توتستان دنیا با بیش از 10 میلیون درخت توت ویژه پرورش کرم ابریشم و بومی سازی نوعی سیب زمینی برای کشت در ایران اقدام کردند، ضمن آنکه دستگاه ایرانی فراوری الیاف از ساقه موز را به این کشور صادر کردند.

به گزارش وبلاگ ستاره، فرونشست زمین امروز بلای جان بسیاری از شهرهای کشور شده است و در صدر این فاجعه انسان ساز استان اصفهان مثال زدنی شده است؛ شهری که فرونشست این بار نه گریبانگیر دشت های این استان شده بلکه به بیخ گوش شهر اصفهان رسیده است.

فرونشست پدیده ای است که به علت ازدیاد برداشت آب های زیر زمینی و احداث چاه های آب بی شمار رخ می دهد و بر اساس آمارها بیشترین اندازه مصرف این آب های استخراج شده به مصرف کشاورزی می رسد. این پدیده به علت تخریب تدریجی به نام زلزله خاموش خوانده می گردد که به علت رشد جمعیت، توسعه شهرنشینی، افزایش سطح رفاه فرهنگ زندگی مردم و توسعه کشاورزی و پیشرفت صنایع سبب افزایش تقاضای آب شده است و بر این اساس است که اعلام شده بخش وسیعی از کشورهای دنیا از جمله ایران در سال 2025 میلادی جزو کشورهای با بحران آب خواهند بود.

در این میان کشت فراسرزمینی در جابجایی آب بین حوضه ای، بازار گرمی دارد و در حال حاضر در کشورهای مختلف این روش ایجاد امنیت غذایی، جایگاه ویژه ای یافته است.

کشورهایی مانند هند، چین، آمریکا و مالزی در صدر کشورهای فعال در کشت فراسرزمینی قرار دارند و کشورهای اندونزی، فیلیپین و کامبوج در آسیا و کشورهای سودان، موزامبیک و کنگو در میان کشورهای آفریقایی مورد بیشترین کشت فراسرزمینی واقع شده اند.

در 62 کشور دنیا، کشاورزی فراسرزمینی انجام می گردد و قاره آفریقا میزبان 49 درصد از کشت فراسرزمینی دنیا بوده و بازیگران عمده این کشت نیز اقتصادهای در حال ظهور در شرق آسیا و جنوب آمریکا، کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای شمال آمریکا و اروپا هستند.

در این راستا ایران نیز با ایجاد هلدینگ بخش خصوصی و بعلاوه راه اندازی پارک فناوری ایران-اوگاندا در این زمینه گام برداشته است، ولی به گفته مدیر عامل این هلدینگ، ایران فقط با تمرکز بر همکاری های کشاورزی با آفریقا قادر است چرخش اقتصادی خود را حداقل دو برابر کند، ولی نسبت به این امر بی توجهی شده و این در حالی است که کشور ترکیه چرخش اقتصادی خود را با افریقا به 20 میلیارد دلار رسانده است و این اندازه برای ایران روی عدد 600 میلیون دلار آرام گرفته است.

وی معتقد است، کشاورزی فرا سرزمینی الزاما برای فراوری کشور نخواهد بود، بلکه با توسعه آن در کشورهای مختلف، قادریم در سبد فراوری محصولات کشاورزی دنیا نقش ارزنده ای ایفا کنیم.

کشاورزی مدرن راهی برای ایجاد امنیت غذایی

سیدمحمدعلی موسوی، مدیرعامل هلدینگ ایران - اوگاندا و فعال در قاره افریقا در گفت وگو با وبلاگ ستاره، گفت: سرزمین پهناور جمهوری اسلامی ایران با بیش از یک میلیون و 600 هزار کیلومتر مساحت استراتژیک، فقط از 18.4 میلیون هکتار اراضی کشاورزی برخوردار است، ضمن آنکه حدود 10 میلیون هکتار کشت آبی و 8 میلیون و 400 هزار هکتار آن دیم است.

وی با تاکید بر اینکه بیش از دو میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور دچار بی بهره گی شده اند، اظهار کرد: بر این اساس در کل 135 میلیون تن محصولات کشاورزی فراوریی کشور امروزه از محل 16 میلیون هکتار تامین می گردد. این در حالی است که ایران کشور با 4 هزار سال قدمت کشاورزی مدرن است که روش های کشاورزی پر بازده از آن به بسیاری از کشورهای دنیا صادر شده است.

موسوی بیان کرد: اگر کشاورزی را به سه دوران کاملا سنتی، نیمه صنعتی و صنعتی و مکانیزه تقسیم کنیم، با کمال افتخار می توان بیان کرد ایرانیان در هر سه بخش هم پیروز بوده اند و هم دانشمندان کشاورزی کشور از جمله سرامدان این بخش در دنیا هستند.

وی با بیان اینکه پس از انقلاب اسلامی گام های بزرگی در بخش کشاورزی برداشته شد تا افزایش فراوری محصولات از 25 میلیون در سال 57 به 135 میلیون تن فعلی با شتابی برابر 500 درصدی برسد، ادامه داد: حال این سوال مطرح می گردد که چرا ایران با این ظرفیت گسترده اطلاعات علمی و تجربی و توان فنی و ماشین آلات و نهاده ها در حال حاضر واردکننده حدود 15 میلیارد دلار محصولات کشاورزی است؟ پاسخ روشن است که بخش کشاورزی کشور به علت وجود محدویت هایی چون زمین مستعد کشاورزی، تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، مسائل کم آبی و عدم توان اقتصادی و مدرنیزه کردن بخش کشاورزی به نوعی متوقف و یا کم بهره شده است.

این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه بر اساس اعلام کارشناسان، ایران برای تامین احتیاجهای فعلی کشور احتیاجمند 5 میلیون هکتار زمین مستعد کشاورزی نو است، یادآور شد: افزایش زمین نو از منابع بیابانی کشور که هم اکنون بیش از نیمی از مساحت کشور را در بر می گیرد، احتیاجمند سرمایه گذاری های نو هنگفتی است که باید طی برنامه مدونی انجام گردد، ولی به نظر می رسد که رسیدن به این هدف در کوتاه مدت مقدور نباشد.

موسوی در پاسخ به این سوال که در چنین شرایط فراوری محصولات کشاورزی و منابع محدود، برای توسعه کشاوری در کشور چه باید کرد؟ گفت: به نظر من در این زمینه سه فرضیه وجود دارد. فرضیه اول مدرن سازی ظرفیت های موجود بر اساس رویه کشاورزی مدرن یا smart agriculture است که شامل روش های خاصی است و باید در برنامه رشد و توسعه کشاورزی کشور مد نظر قرار گیرد.

وی فرضیه دوم را کنترل کشت و پرداختن به محصولات مستعد شرایط فعلی کشور بیان کرد و ادامه داد: در فرضیه سوم فراوری محصولات کشاورزی مورد احتیاج کشور در کشورهای دیگر مد نظر است. این روش علاوه بر تامین محصولات کشاورزی مورد احتیاج کشور، بستر عظیمی برای صدور خدمات فنی مهندسی کشاورزی ایران فراهم خواهد نمود.

موسوی، صدور ماشین آلات و ادوات کشاورزی ایرانی، معرفی میدانی نهاده های ایرانی از قبیل بذر و کود که در حال حاضر ده ها شرکت دانش بنیان و با سابقه در این خصوص فعال هستند و به کارگیری نیروی انسانی تحصیلنموده ایران در طرح های فراسرزمینی کشاورزی که امروز با تراکم آنها در کشور برخوردار است را از جمله مزایای کشت فراسرزمینی بیان کرد و گفت: کشاورزی فرا سرزمینی الزاما برای فراوری کشور نخواهد بود، بلکه با توسعه آن در کشورهای مختلف، قادریم در سبد فراوری محصولات کشاورزی دنیا نقش ارزنده ای ایفا کنیم.

جهت هموار دانش بنیان ها برای ورود به بازارهای دنیای

موسوی با اشاره به همکاری این هلدینگ با شرکت های دانش بنیان گفت: طبق توافقی که با ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شد، بستری به عنوان پارک فناوری های کشاورزی ایران- اوگاندا راه اندازی شد و از این طریق محصولات دانش بنیان ایرانی از انواع کودهای دانش بنیان، بذر و سایر فناوری های کشاورزی ایرانی را با تست میدانی در این پارک به خریداران بخش کشاورزی در کشور اوگاندا معرفی می کنیم.

به گفته وی طبق این تفاهم نامه، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی به عنوان نهاد متولی زیست فناوری در ایران از شرکت های حوزه زیست فناوری کشاورزی در قاره آفریقا با هدف بسترسازی برای حضور دائمی شرکت های دانش بنیان زیست فناوری ایرانی در حوزه کشاورزی به وسیله ایجاد مزارع نمایشی کشاورزی و فضاهای متناسب، فراهم کردن بستر شتاب دهی صادرات شرکت های دانش بنیان زیست فناوری کشاورزی ایرانی در کشور اوگاندا، ترویج زیست فناوری کشاورزی در کشور اوگاندا به وسیله معرفی روش کشاورزی زیستی، فراهم کردن زمینه انتقال دانش فنی و قراردادهای انتقال فناوری بین ایران و اوگاندا در حوزه زیست فناوری کشاورزی و انجام مطالعات دقیق در حوزه کشاورزی در آفریقا و به خصوص در کشور اوگاندا جهت فراهم آوردن امکان توسعه همکاری های ایران و اوگاندا در حوزه کشاورزی مدرن حمایت می نماید.

وی با تاکید بر اینکه تا به امروز بیش از 30 محصول کودهای کشاورزی و بذرهای مختلف تست میدانی شده و گواهی واردات آن در کشور اوگاندا اخذ و در سطح این کشور عرضه می گردد، خاطر نشان کرد: بخش دانش بنیان کشاورزی کشور پیشرفت قابل توجهی داشته و امیدواریم با این روش همکاری، در معرفی توانمندی های دانش بنیان کشاورزی ایران در کشور اوگاندا و قاره آفریقا که از بازار بزرگی برخوردار است، گام های بزرگی برداریم.

موسوی، محصولات دانش بنیان، مکمل های غذایی دام و انسان، کودهای ارگانیک و شیمیایی و انواع بذر را از جمله محصولات دانش نیان ایرانی دانست که در کشور اوگاندا عرضه شده است.

اجرای پروژه های ایرانی در اوگاندا

مدیر عامل این هلدینگ، با تاکید بر اینکه در همکاری میان ایران و اوگاندا در حوزه های دانش بنیان علاوه بر صادرات فناوری، فناوری هایی نیز از این کشور به ایران منتقل شده است، گفت: یکی از پروژه هایی که در تبادل فناورانه میان دو کشور اجرایی شده است، اجرای پروژه های حوزه دام و طیور و کشاورزی با فناوری ایرانی اصلاح نژاد دام سبک بز و گوسفند است که با همکاری پژوهشگاه رویان اجرایی شد.

موسوی با بیان اینکه در این پروژه اقدام به تکثیر نژاد بز بوئر شد، در این باره شرح داد: این نژاد بز در سال دو زایمان دارد و هر نوبت زایمان سه و چهار قلو دارد. این بز، بومی افریقای جنوبی است که با فناوری ایرانی تکثیر و این بز به ایران نیز منتقل شده است.

وی، تکثیر و انتقال مرغ کوریلار که در فضای باز امکان افزایش وزن تا هفت کیلو دارد و در برابر انواع بیماری ها مقاوم است را از دیگر پروژه های مشترک نام برد.

وی از اجرای طرح مقاوم سازی 6 واریته درخت موز در برابر باد در این کشور اطلاع داد و در این باره شرح داد: کشور اوگاندا معروف به جمهوری Banana و برخوردار از متخصصان کشت بافت موز است و ما در این طرح نسبت به مقاوم سازی ارقام کاواندیش، بوگویا، فینگر، متوکه، اپل بانانا و کواجو اقدام کردیم. از دستاوردهای این پروژه، در اصلاح موزستان های استان سیستان و بلوچستان بهره بردیم.

موسوی تاکید نمود: طی طرحی که به استانداری سیستان و بلوچستان دادیم، قرار است برنامه کشت 15 هزار هکتار موزستان در این استان با همین واریته های موز اجرایی گردد؛ چرا که این ارقام قادر است 50 هزار فرصت شغلی نو ایجاد و بالغ بر یک میلیارد دلار موز فراوری کند.

فراوری بذر ذرت دیم

وی کشت ذرت پر تراکم در دیم را از دیگر تحقیقات اجرا شده ایران در اوگاندا بیان کرد و در این باره شرح داد: در این مطالعات پیروز به یافتن بذر ذرت ویژه منطقه ها دیم شدیم که برای کشت در کشور مناسب است.

موسوی با تاکید بر اینکه بذر شناسایی شده قادر به فراوری 14 تن ذرت در هکتار است، گفت: ذرت های کاشته شده کلا دو غلافی هستند و هر دانه کاشته شده 1600 دانه می دهد.

ایجاد توتستان و صنعت ابریشم سازی

مدیر عامل هلدینگ ایران و اوگاندا ادامه داد: احداث بزرگترین توتستان دنیا با بیش از 10 میلیون درخت توت ویژه پرورش کرم ابریشم از دیگر پروژه هایی است که در این کشور اجرایی شده است.

به گفته وی با توسعه توتستان ها، بزرگترین مجموعه پرورش کرم ابریشم دنیا با ظرفیت یک هزار جعبه تخم نوغان در دوره پرورش یک ماهه راه اندازی شد.

موسوی با اشاره به رد پای ایران در این طرح، گفت: این درختان به وسیله مجموعه ما مقاوم سازی شده و از برترین واریته درختان توت دنیا به شمار می رود، به گونه ای که 4 برابر درختان موجود برگ می دهد؛ یعنی 120 تن در هکتار.

وی با بیان اینکه از صفر تا صد این طرح به وسیله من و کارشناسان ایرانی اجرایی شده است، گفت: تمام پیله فراوریی این مجتمع به ایران برای برطرف کمبود پیله کشور ارسال می گردد.

به گفته این فعال حوزه فناوری، ایران مصرف کننده 1500 تن نخ ابریشم است که در حال حاضر تا 200 تن آن در داخل فراوری و مابقی با هزینه های زیاد از سایر کشورها وارد می گردد.

فراوری الیاف از ساقه موز

موسوی با اشاره به تحقیقات گسترده در زمینه فراوری الیاف طبیعی از درختان موز، با تاکید بر اینکه این الیاف امکان جایگزینی با پنبه را دارند، اظهار کرد: اخیرا در کشورهای مختلف دنیا به علت کمبود پنبه، بعضی محصولات دیگر طبیعی جایگزین آن شده است و ما ماشین فراوری الیاف ساقه موز را که از سوی یکی از شرکت های فناور طراحی، ساخته و فراوری شده است، به اوگاندا وارد کردیم.

وی با بیان اینکه با استفاده از این دستگاه طرح گسترده 50 هزار هکتاری موزستان برای فراوری الیاف ساقه آن را اجرایی خواهیم کرد، ادامه داد: در حال حاضر کشوری مانند سریلانکا با یک طرح 50 هزار هکتاری موزستان سالیانه 25 میلیارد دلار عایدی ایجاد نموده است.

موسوی با اشاره به جزئیات دستگاه استخراج الیاف از ساقه موز ایرانی، شرح داد: الیاف ساقه موز به وسیله سوزاندن امحا می گردد، ولی با طراحی و ساخت این دستگاه، الیاف از ساقه موز جدا شده و از آن می توان برای ساخت طناب شناورها، گونی بافی و بعلاوه فراوری الیاف طبیعی استفاده کرد.

وی با بیان اینکه الیاف فراوریشده از این دستگاه دارای استحکام بالایی است، بیان کرد: الیاف استخراج شده از این دستگاه قابلیت استفاده در دوخت لباس های گرانقیمت را نیز دارد.

به گفته وی، این دستگاه ایرانی به کشور اوگاندا صادر شده است.

بومی سازی نوعی سیب زمینی برای کشت در ایران

موسوی، کشت محصول کاساوا را از دیگر پروژه های اجرا شده در کشور اوگاندا با فناوران ایرانی دانست و ادامه داد: کاساوا از خانواده سیب زمینی است که در برابر تنش آبی و در شرایط بارندگی کم مقاوم است و ما در این طرح نسبت به آنالیز شرایط اقلیمی این محصول برای پوشش ریزگردهای منطقه ها جنوبی کشور اقدام کردیم.

وی با بیان اینکه در این طرح در هر هکتار تا 300 تن محصول برداشت کردیم، گفت: در فاز اول این طرح، اقدام به کشت کاساوا و آدابته کردن آن با محیط به وسیله کشت بافت کردیم.

موسوی با اشاره به ارزش غذایی این محصول، اظهار کرد: آرد این محصول اخیرا در بسیاری از کشورها جایگزین گندم شده، ضمن آنکه دارای خواص دارویی است و دارای ارزش غذایی برای خوراک انسان و دام است.

محصولات فرآوری شده کاساوا

وی از آغاز آدابته کردن این محصول در چند استان کشور اطلاع داد و یادآور شد: در این طرح سعی شد که کشت این محصول را در اقلیم های مختلف مورد آنالیز قرار دهیم؛ از این رو پایلوت آدابته کردن کاساوا در استان هایی چون خوزستان، یزد، کرمان، مازندران، گیلان، کرمانشاه و ایلام بوده است.

موسوی با تاکید بر اینکه در صورتی که کشت صنعتی این محصول در ایران آغاز گردد، کشور بی احتیاج از واردات گندم خواهد شد و نشاسته کشور نیز تامین می گردد، ادامه داد: نتایج آنالیز ما نشان داد که کشت این محصول در منطقه ها سرد به اقدامات بیشتری احتیاج دارد که در این زمینه نیز در حال مطالعه هستیم.

وی مزیت دیگر این محصول را استفاده از آن در طرح های شورورزی دانست و یادآور شد: کاساوا محصولی است که در هر اراضی کشاورزی حتی زمین شور و بیابانی قابل کشت است و از آنجایی که درختچه آن تا 2 متر ارتفاع می گیرد، علاوه بر آنکه فضای سبز عالی ایجاد می نماید، برای بیابان زدایی نیز مؤثر است.

این فعال حوزه فناوری خاطر نشان کرد: در این راستا با بخش کشاورزی اتاق بازرگانی ایران مذاکره کردیم که با همکاری سازمان ملل طرح بیابان زدایی با این محصول را در کشور اجرایی کنیم؛ چرا که ایران دارای 90 میلیون هکتار بیابان است و این محصول می تواند دنیا را سیراب کند. ولی در این زمینه نهاد حمایت کننده ای یافت نشد.

فراوری خوراک دام با کاساوا

کشت فراسرزمینی گیاهان دارویی

وی با تاکید بر اینکه تمام طرح های حوزه کشاورزی که در این کشور اجرایی شده است، با رویکرد مقاوم به تنش آبی است، گفت: کشت گیاهان دارویی در کشور اوگاندا از دیگر طرح های اجرا شده در این کشور است.

موسوی، استقرار صنایع میوه خشک با صنایع ایرانی را از دیگر طرح های اجرا شده در این کشور نام برد و گفت: ایران فقط با تمرکز بر همکاری های کشاورزی با آفریقا قادر است چرخش اقتصادی خود را حداقل دو برابر کند، ولی خسارات فراوانی به خاطر بی توجهی اقتصادی ایران به آفریقا به کشور وارد شده است و وارد خواهد شد و این در حالی است که کشور ترکیه چرخش اقتصادی خود را با افریقا به 20 میلیارد دلار رسانده است و این اندازه برای ایران روی عدد 600 میلیون دلار آرام گرفته است.

وی با بیان اینکه حجم چرخش اقتصادی چین با آفریقا به 2 تریلیون دلار سرمایه گذاری رسیده است، گفت: ما در این زمینه در جا زدیم، در حالی که از هزار سال پیش در مراوده با شرق افریقا هستیم و کشور چین تنها 20 سال!