مقایسه دستمزد کارگران ایران با کارگران کشور های مختلف - وبلاگ ستاره

به گزارش وبلاگ ستاره، آخرین پرونده دستمزد کارگران در دولت تدبیر و امید شامگاه بیست و سوم اسفندماه سال 99 برای همواره بسته شد و از افزایش 39 درصدی مزد اطلاع داد. بنا به عدد معین شده از سوی کمیته دستمزد شورایعالی کار، حداقل دریافتی هر کارگر ایرانی برای یک ماه اشتغال 2 میلیون و 655 هزار و 493 تومان و مجموع دریافتی خانواده 3.3 نفری 4 میلیون و 200 هزار تومان معین شده است. با احتساب کارکرد ماهانه 192 ساعت برای کارگران، حداقل دستمزد ساعتی آن ها در ایران معادل 16830 تومان و با احتساب دلار 24 هزار تومانی حدود 0.57 دلار است.

به گزارش ایلنا، بر اساس مفاد مندرج در قانون کار، دو مولفه برای معین حداقل دستمزد تعریف شده است، یکی از این فاکتور ها در مواردی نادیده گرفته شده و معیار دیگر هم سال ها به دست فراموشی سپرده است. حداقل دستمزد باید منطبق بر نرخ تورم اعلام شده از سوی نهاد های رسمی و در شرایط حداقلی، تامین نماینده احتیاج های خانواده باشد. هنگام معین شدن حداقل دستمزد در سال های اخیر، نرخ تورم واقعی در ظاهر مورد توجه نهاده شده، اما هزینه های جاری زندگی بیشتر از نرخ اعلام شده است. فعالان کارگری در سال های اخیر کوشش نموده اند تا معیار دوم یعنی تامین حداقل معیشت و سبد معاش خانوار را مبنای مطالبات مزدی در شورایعالی کار قرار دهند.

شرایط افزایش دستمزد در 7 سال اخیر

دولت یازدهم و دوازدهم با استناد به گزارش های منتشر شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ادعا می نماید که افزایش دستمزد نسبت به نرخ تورم در بیشتر مواقع پیشی گرفته است، اما تفاوت فاحش و معنادار میان دستمزد با سبد معاش که ناشی از شکاف بین درآمد و هزینه است، خط بطلانی بر ادعا های مطرح شده می کشد.

اولین کمیته دستمزد شورایعالی کار در دولت حسن روحانی در اسفندماه سال 92 تشکیل و دریافتی سال آینده شد. نتایج حاصله از مذاکرات مزدی نشان داد، دستمزد کارگران حداقلی بگیر با 25 درصد افزایش، معادل 608 هزار 906 تومان شده است. مرکز آمار ایران با در گزارشی درباره نرخ تورم سالانه نوشت: تغییرات شاخص کل (نرخ تورم شهری) در دوازده ماه منتهی به اسفند سال 93 نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن معادل 14.8 درصد است. بانک مرکزی نیز گزارش اختصاصی خود درباره تورم را منتشر کرد و نرخ آن را 15.6 درصد بیان کرد.

شورایعالی کار، مبلغ 712 هزار و 425 تومان را به عنوان دستمزد حداقل بگیران در سال 94 معین کرد که این موضوع به معنای افزایش 17 درصدی دستمزد کارگران بود. مرکز آمار ایران با انتشار گزارش شاخص قیمت کالا ها و خدمات مصرفی خانوار های شهری کشور در سال 1394 براساس پایه 1390 بیان کرد: نرخ تورم 14.8 درصد است، در حالیکه نرخ تورم با اختلاف 3 درصدی از سوی بانک مرکزی معادل 11.9 درصد اعلام شد.

کمیته دستمزد، 14 درصد مزد کارگران را در سال 95 افزایش داد تا درآمد ماهیانه یک حداقل بگیر معادل 812 هزار و 166 تومان باشد. بانک مرکزی نرخ تورم در میانه دهه 90 را معادل 9 درصد بیان کرد.

نمایندگان دولت و کارفرما با اتکا بر نرخ تورم تک رقمی سال 95، مانع از افزایش چشمگیر دریافتی کارگران در سال 96 شدند. دستمزد حداقل بگیران در این سال با افزایش 14.5 درصدی در کانال 900 هزار تومان نهاده شد و به عدد 929 هزار 931 تومان رسید. در این سال، مرکز آمار ایران، نرخ تورم برای کل کشور را 8.2 درصد و در مناطق شهری 8.1 درصد بیان کرد، بانک مرکزی نیز برای همین بازه زمانی نرخ تورم را 9.6 درصد بیان کرد.

دستمزد حداقلی بگیران در سال 97 برای نخستین بار از مرز یک میلیون تومان گذر کرد. مزد با افزایش 19.5 درصدی معادل 1 میلیون و 111 هزار و 269 تومان شد. مرکز آمار ایران نیز در گزارش سالانه خود نوشت: در اسفند ماه 1397 عدد شاخص کل (100=1395) به 164.3 رسید که نسبت به ماه قبل 3.9 درصد افزایش نشان می دهد. در این ماه درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل 47.5 درصد است؛ یعنی خانوار های کشور به طور میانگین 47.5 درصد بیشتر از اسفند 1396 برای خرید یک مجموعه کالا و خدمات یکسان هزینه نموده اند.

نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به اسفند ماه 1397 به 26.9 درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (23.5 درصد) 3.4 واحد درصد افزایش نشان می دهد. شاخص قیمت در گروه عمده خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات نسبت به ماه قبل 6.4 درصد و در گروه عمده کالا های غیرخوراکی و خدمات 2.7 درصد افزایش نشان می دهد. درصد تغییرات قیمت در ماه جاری نسبت به اسفند ماه 1396 برای این دو گروه به ترتیب 74.4 و 36.9 درصد است. بانک مرکزی نیز از نرخ 26.9 درصدی تورم در این سال اطلاع داد.

سال های 93 تا 96 اختلاف میان دستمزد و نرخ تورم همیشه مثبت برآورد شده است، اما در سال 97 و برای بار نخست، این اختلاف منفی اعلام شد. اینطور به نظر می رسد، سال 97 تنها سالی است که اتفاق نظر درباره تفاوت افزایش دستمزد و نرخ تورم میان فعالان کارگری و دولتمردان وجود دارد.

دستمزد در سال 98 نیز با افزایش 36.4 درصدی برای حداقلی بگیران به مرز 1 میلیون و 516 هزار و 882 تومان رسید. نرخ تورم سالانه از سوی مرکز ملی آمار و بانک مرکزی به ترتیب 36.4 و 34.4 اعلام شد. اگرچه اطلاعات بانک مرکزی بیانگر اختلاف مثبت میان افزایش دستمزد و نرخ تورم سالانه است، اما چنین مبلغی بازهم پوشش دهنده شکاف میان دستمزد و معیشت بر اساس آمار و ارقام اعلام شده در سال 97 نیست.

دستمزد در سال 99 نیز با افزایش 20.9 درصدی به عدد 1 میلیون و 835 هزار و 427 تومان رسید. نرخ تورم سالانه از سوی مرکز آمار ایران معادل 36.4 درصد اعلام شد. اعلام این خبر همچون آب سردی بر پیکره گروه های کارگری جاری شد تا از اختلاف 15 درصدی میان درآمد و هزینه پرده بردارد.

شرایط دستمزد در کشور های دیگر چگونه است؟

معین حداقل دستمزد، سبقه ای طولانی دارد و به سال های قبل از میلاد مسیح بازمی گردد. در قوانین حمورابی آمده است: اگر کسی؛ کارگر کشاورزی استخدام کند باید حداقل هشت گوسفند سالانه مزد بپردازد. در لوح های به دست آمده از تخت جمشید نیز مباحثی درباره حداقل دستمزد مطرح شده است. در دنیای مدرن اولین بار در زلاندنو در سال 1894 و بعد در استرالیا، انگلستان، فرانسه، اتریش، اسپانیا و بلژیک قوانینی درباره حداقل دستمزد تصویب شد.

بر اساس گزارش های اداره آمار اتحادیه اروپا، متوسط دریافتی یک کارگر (به جز بخش کشاورزی و خدمات دولتی) در کشور های عضو اتحادیه از 27.7 یورو در سال 2019 میلادی به 28.5 یورو در سال 2020 رسید. کارگران بلغارستانی برای هر ساعت کار، 6.5 یورو معادل 7.305 دلار آمریکا دریافت می نمایند که این دریافتی، کمترین دستمزد درنظر گرفته شده برای کشور های عضو اتحادیه اروپا است. کارگرانی که در کشور دانمارک نیز اشتغال دارند از بیشترین دستمزد برخوردار هستند و برای هر ساعت کار، مبلغ 45.8 یورو معادل 51.47 دلار درآمد دارند.

هزینه کار ساعتی افزون بر پرداخت دستمزد، پاداش و سایر هزینه ها از جمله لباس، غذا، آموزش، بیمه و مالیات می گردد که به طور متوسط سهم 24.5 درصدی در کل هزینه ساعتی هر کارگر شاغل در اتحادیه اروپا دارد. بخشی از افزایش هزینه کار ساعتی در اتحادیه و منطقه یورو به دلیل بسته های حمایتی دولت ها از کارگرانی است که در دوران شیوع کرونا بیکار شده اند. همچنین کاهش ساعت کار در دوران کووید 19 نیز مدنظر نهاده شده است.

متوسط دستمزد هر کارگر برای یک ساعت اشتغال در 19 کشور حوزه پولی یورو نسبت به کشور های عضو اتحادیه اروپا بیشتر است. این دریافتی از 31.4 یورو سال 2019 به مبلغ 32.32 یورو در سال 2020 رسید. دستمزد کارگران کشور های عضو اتحادیه اروپا که در منطقه یورو حضور ندارند نیز دستخوش تغییراتی بوده است. دریافتی یک کارگر در کشور کرواسی حدود یک درصد کاهش یافته است و مجارستان با افزایش 7.9 درصدی، بالاترین نرخ را به نام خود ثبت نموده است. در میان کشور های عضو اتحادیه، حداقل حقوق در هلند نیز افزایش داشته است و از 5 هزار و 403 یورو در ماه به 5 هزار و 567 یورو رسیده است.

دستمزد ماهانه یک کارگر در کانتون سوئیس (کانتون های سوئیس به عنوان اجزای تشکیل دهنده کنفدراسیون سوئیس و از لحاظ تئوری در حکم دولت های نیمه مستقل هستند.) چهار هزار فرانک حدود 3800 یورو درنظر گرفته شده است. به این ترتیب حداقل دستمزد از این پس در کانتون ژنو حدودا ساعتی 23 یورو خواهد بود.

دریافتی کارگران کارت آبی

کارت آبی، طرح اشتغال شهروندان غیراروپایی است که مهارت های شغلی، مدارک دانشگاهی بالا و پیشنهاد کاری با حقوق بالاتر از حقوق متوسط کشور های اروپایی دارند و در کشور های عضو اتحادیه اروپا مشغول به کار هستند. حداقل دستمزد این گروه از کارگران همچون کارگران اروپایی افزایش یافته است. کشور آلمان که از پیشگامان استخدام کشور های ثالث محسوب می گردد، حداقل دریافتی کارگران در مشاغلی که نیروی انسانی کمتری در آن بخش حضور دارند، معادل 44 هزار و 304 یورو در ماه بیان کرد. آن دسته از کارگرانی که در کار هایی با عدم کمبود نیروی انسانی اشتغال دارند، 56 هزار و 800 یورو در هر ماه دریافت می نمایند.

دستمزد کارگران در قطر

قطر قوانین کار خود را تغییر داد و حداقل دستمزد را با 25 درصد افزایش، ماهانه 1000 ریال (275 دلار در ماه و 1.3 در هر ساعت) بیان کرد. طبق اعلام دولت قطر هر قراردادی که از روز سی ام آگوست به بعد امضا گردد باید طبق این سطح دستمزد بسته گردد و قرارداد های فعلی نیز در صورتی که حداقل سطح دستمزد کمتر از این مقدار را داشته باشند، موظف به افزایش مبلغ خواهند بود. همچنین کارفرمایان قطری باید 300 ریال به عنوان یاری هزینه خرید اقلام خانوار و 500 ریال به عنوان حق مسکن به کارگران پرداخت نمایند.