طرح ناکام تهرانگردی در شب با اسم جدید به دولت می رود - وبلاگ ستاره

به گزارش وبلاگ ستاره، مدیریت شهری تهران خیز دوم برای اخذ مجوز زیست شبانه -بعد از کوشش نافرجام سال 98- را برداشت. جزئیات لایحه شهرداری برای افزایش ساعت تفریح و خرید تا صبح نشان می دهد الگوی سنگاپور، استانبول و لندن می تواند در فضاهای باز و مراکز خرید و ورزشی تهران پیاده گردد. سه نقطه برای زندگی 24 ساعته کاندیدا است. کرونا، شانس تصویب لایحه را بالا برده است.

دومین اقدام مدیریت شهری برای صدور مجوز زندگی 24 ساعته در پایتخت استارت خورد. پس از اقدام نافرجام سال گذشته مدیریت شهری برای احیای زیست شبانه و سرانجام دادن به شب مردگی در بعضی مناطق تهران که با مخالفت صریح دولت روبرو شد، دومین طرح مدیریت شهری با عنوان شهر بیدار برای تغییر ظرف زمانی فعالیت و تفریح در پایتخت کلید خورد.

مطالعات کارشناسان شهری در خصوص تجربه شهرهای ایران و همچنین سایر کشورهای دنیا نشان می دهد تاریخ مصرف تقسیم ماشین ساعات شبانه روز منقضی شده است. به طوری که تقسیم بندی ساعات شبانه روز به سه گروه 8 صبح تا 4 عصر (ساعت کار و فعالیت)، 4 عصر تا 12 شب (فراغت) و 12 تا 8 صبح (خواب) در هیچ ابرشهر دنیا دیگر کاربردی ندارد.

با این حال میان تهران و سایر شهرهای عظیم دنیا به لحاظ انقضای تقسیم ساعات شبانه روز یک تفاوت عمده وجود دارد. به طوری که در بسیاری از شهرهای دنیا گذران اوقات فراغت در ساعات بامدادی امکان پذیر است اما در کلان شهرهای کشور به ویژه تهران، زیست شبانه وجود ندارد.

با توجه به این مساله، پارسال اولین گام و اقدام مدیریت شهری برای رسمیت بخشی به زیست شبانه محقق شد. پیش از آن هم، مجموعه مدیریت شهری به صورت غیررسمی (مجوز دائمی و روشنی از سوی مراجع بالاتر برای آن صادر نشده بود) در یکی از خیابان های شهری این موضوع را تست کرد و بعد از مشاهده استقبال شهروندان از این سبک از فعالیت و تفریح، طرحی تحت عنوان زیست شبانه تهیه و مورد تصویب شورای شهر تهران نهاده شد.

اما طرح مصوب مجلس پنجم، به دلیل حساسیت ها و ابهاماتی که درباره چگونگی تامین امنیت شهروندان در ساعات بامدادی وجود داشت، از سوی فرمانداری (دولت) مورد تایید نهایی قرار نگرفت.با این حال به دلیل احتیاجسنجی صورت گرفته در سطح مناطق 22گانه، مدیریت شهری طرح دیگری با هدف جوابگویی به احتیاج شهروندان، با عنوان جدید شهر بیدار با لحاظ حساسیت های مطرح شده، تدوین و به مجلس محلی پایتخت برای آنالیز و تصویب اولیه ارائه نموده است.

این طرح که فوریت آن به تصویب رسیده و قرار است پس از آنالیز در کمیسیون های تخصصی شورا، در صحن علنی مورد آنالیز قرار گیرد، در شرایطی با چارچوب جدید تدوین و مطرح شده که یک تفاوت اساسی میان شرایط کنونی شهر تهران با سال گذشته وجود دارد.

درحال حاضر به دلیل شیوع ویروس کرونا، یک شرایط غیرطبیعی و اضطراری به لحاظ نوع رفت و آمد و فعالیت شهروندان در سطح شهر وجود دارد که به نوعی از درخواست زندگی 24ساعته در شهر، حمایت و پشتیبانی می نماید.

پیش از این، زمان مناسب و در دسترس برای تفریح شهروندان تهرانی طی 24 ساعت، از چهار عصر تا 12 شب بود اما درحال حاضر، در شهر تهران همچون دیگر ابرشهرهای دنیا، سبک زندگی تحت تاثیر فراگیری ویروس کرونا، به گونه ای تغییر نموده که بیش از 60 درصد از جمعیت شهر که اتفاقا جمعیت جوان فعال هستند؛ دست کم تا 7 شب به کار مشغولند و پس از آن با توجه به ترافیک شبانگاهی در زمانی بین 8 تا 9 شب به منزل برای تجدید قوا و شروع زمان فراغت می رسند.

به این ترتیب در ظرف زمانی تعیین (حداکثر تا 12 شب) فرصت محدودی برای انجام اموری همچون خرید، تفریح یا ورزش برای آنها باقی می ماند که در این صورت نه زمان و نه ظرفیت مراکز خرید و تفریحی نمی تواند جوابگوی حجم زیادی از تقاضای شهروندان باشد.

از این رو مطابق با آنالیز های صورت گرفته بخش زیادی از احتیاج فراغتی شهروندان پایتخت، از زاویه زمان، سرکوب می گردد. به ویژه آنکه در شرایط کنونی به دلیل شرایط ویژه ناشی از شیوع کرونا همچون هفته جاری، عمده مراکز خرید و تفریح یا تعطیل هستند یا اینکه پایتخت نشینان به دلیل ریسک بالای ابتلا به این بیماری، از مراجعه به این مراکز پرهیز می نمایند.

این در حالی است که مطابق با تجربه سایر کشورها، در چنین شرایطی، مراکز باز و کم تراکم امکان تفریح و خرید کم ریسک (به لحاظ انتقال آسان ویروس کرونا) را فراهم و در مقابل مراکز خرید در فضای بسته، میزان مراجعه را کم می نمایند. البته بخش زیادی از امکان استفاده از فضای باز برای فعالیت کسب وکار و خرید، در زیست شبانه مفهوم پیدا می نماید.

به این ترتیب این شرایط اضطراری در سبک زندگی شهروندان و اطلاع دولت از دغدغه شهروندان برای رعایت پروتکل های بهداشتی، می تواند درخواست مجوز زندگی 24ساعته شهروندان را پشتیبانی کند و دولت بهتر است برای جوابگویی به این احتیاج شهروندان، این درخواست را مورد تایید قرار دهد.

مطابق با جزئیات طرح ارائه شده از سوی شهرداری، این طرح می تواند سه گروه مخاطب اصلی و ویژه داشته است. گروه نخست مخاطبان، شهروندان به ویژه کارمندان و کارکنان دستگاه های مختلف بخش خصوصی و دولتی هستند که به دلیل شرایط کاری، احتیاج به افزایش ظرف زمانی اوقات فراغت دارند. گروه دوم، شهرداری است که افزایش ساعات کاری بخشی از کسب وکارهای خدماتی، می تواند به درآمدزایی این مجموعه یاری ویژه ای کند و در نهایت سومین گروه مخاطبان، صنوف مختلف هستند که تحت تاثیر قوانین جدید می توانند ساعات کاری خود را افزایش داده و به این ترتیب بخشی از ضرر و زیان ناشی از شیوع کرونا را جبران نمایند.

اغذیه فروشی ها، مراکز خرید، مراکز ورزشی و فرهنگی از جمله این صنوف هستند. علاوه بر این سه گروه، شهر هم از منافع اجرای این طرح استفاده می نماید. به این دلیل که تحت تاثیر افزایش زمان حضور شهروندان در مناطق مختلف شهر، فضاهایی از شهر که با پدیده شهرمردگی روبرو بودند و در نتیجه امکان بروز ناهنجاری های اجتماعی در آنها زیاد بود، مورد استفاده قرار می گیرند.

آن طور که شهرداری در طرح جدید تدوین شده تعیین نموده، فضا و فعالیت دو عنصر اصلی زندگی 12 شب تا 2 بامداد را تشکیل می دهد. عنصر نخست، فضاهایی از شهر هستند که امکان تفریح و گذران اوقات فراغت را فراهم می نمایند.

پارک ها و بوستان های شهر از جمله فضاهای مناسب برای اجرای این طرح هستند. دومین عنصر مربوط به فعالیت کسب وکارهایی همچون اغذیه فروشی، خرید، دستفروشی، فعالیت های فرهنگی و ورزشی می گردد.در این حوزه آنالیز تجربه سایر کشورها قابل توجه است.

طی سال های گذشته کشورهایی همچون سنگاپور، ترکیه و انگلیس با اجرای طرح های مشابه توانستند بخشی از شب مردگی فضاهای شهری را از بین ببرند و از این طریق درآمد قابل توجهی نصیب شان شده است. تجربه مدیریت شهری در پایتخت این کشورها که به اجرای طرح های مشابه اقدام نموده اند حاکی از آن است که مسوولیت نورپردازی در محیط های تعیین شده برای اجرای طرح بر عهده آنها بوده است.

این در حالی است که مطالعات صورت گرفته از سوی شهرداری تهران نشان می دهد سهم زندگی شبانه از ساعات حضور در سطح شهر، تقریبا صفر است. در این میان مناطقی همچون 6 و 12 که بخش عمده کاربری های مستقر در آنها را کاربری های اداری تشکیل می دهد و سهم کاربری های مسکونی در آنها پایین است، بی روح ترین مناطق پایتخت را تشکیل می دهند.

نکته جالب آنکه یک برداشت غلط از ایجاد زندگی شبانه از سوی بعضی متولیان شهری یا دولتی وجود دارد. این برداشت که زیست شبانه، در کشورهای اسلامی جایگاهی ندارد اما مطالعات صورت گرفته از سوی شهرداری تهران در خصوص تجربه کشورهای مختلف از اجرای این طرح، نه تنها این برداشت را رد می نماید بلکه به تجربه کشورهای اسلامی مختلف در این زمینه نیز اشاره دارد.

مطالعات نشان می دهد در تعداد زیادی از کشورهای اسلامی ترافیک در شب و روز تقریبا برابر است به این معناکه بخشی از فعالیت ها و رفت و آمدها برای خرید و تفریح در ساعات شب انجام می گردد و شهروندان اجازه تردد در ساعات بامدادی را نیز برای انجام امور تفریحی یا خدماتی دارند.

یک نمونه مهم وجود چنین احتیاجی در میان شهروندان تهرانی که در طرح تهیه شده از سوی شهرداری نیز به آن اشاره شده، اجرای محدود و پایلوت این طرح در ماه رمضان سال گذشته است. به طوری که تعداد زیادی از شهروندان انجام امور خدماتی و تفریحی خود را به ساعات بعد از 12 شب در محدوده های تعیین شده موکول می کردند.

تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد صنوف مستقر در این فضاها پس از 12 شب، بیشترین فروش را داشتند.با استناد به چنین تجربه هایی، طرح پیشنهادی شهرداری تهران برای اخذ مجوز از دولت دارای دو فاز است: در فاز نخست، سه پهنه اصلی برای استقرار کسب وکارهای مناسب پیش بینی شده است. شهرری در منطقه 20، تجریش در منطقه یک و محدوده بازار تهران در منطقه 12، سه محدوده ای هستند که برای فاز نخست اجرای طرح شهربیدار انتخاب شده اند.

در فاز دوم نیز دو محدوده هفت حوض در منطقه 8 و دریاچه چیتگر در منطقه 22 به محدوده سه گانه فاز نخست، اضافه می شوند. به این ترتیب در تمامی نقاط جغرافیایی شهر شامل شمال، جنوب، مرکز، شرق و غرب پهنه هایی برای کار و فعالیت بامدادی و گذران اوقات فراغت شهروندان پیشنهاد شده است.

البته شهرداری در نسخه پیش نویس این طرح این نکته را اضافه نموده که تمامی شهرداری های مناطق نیز برحسب احتیاجسنجی می توانند به محدوده های اجرای این طرح اضافه شوند.مطابق با آنالیز های صورت گرفته صدور مجوز زندگی 24 ساعته برای شهروندان تهرانی، 4 مزیت عمده به همراه خواهد داشت: برقراری امکان خرید و تفریح با ریسک پایین در شرایط فراگیری ویروس کرونا، ساعت سازی جدید برای گذران اوقات فراغت، سرانجام بخشیدن به خاموشی و بی روحی شهر، فرصت سازی برای بودجه شهر و نهایتا رونق بخشی به فعالیت صنوف مهم ترین مزایای تایید نهایی این طرح از سوی دولت است.

شهرداری عنوان نموده برای شروع اجرای این طرح فراهم کردن فرصت فعالیت بیشتر برای فروشگاه های زنجیره ای وابسته به شهرداری، میادین میوه و تره بار، سینماها و بوستان ها، گامی است که از سوی مجموعه مدیریت شهری برداشته خواهد شد. در چنین فضایی شهروندان می توانند در یک ظرف زمانی گسترده تر در شبانه روز برای امور تفریحی و فراغتی خود اقدام نمایند.

منبع: دنیای اقتصاد